Heparyna to lek na choroby serca, który zapobiega możliwym powikłaniom, które mogą być śmiertelne, takim jak zawał serca i zakrzepy krwi. Heparyna jest również powszechnie stosowana w zapobieganiu zakrzepom krwi lub pooperacyjnej zakrzepicy. Ale podobnie jak inne leki, heparyna może powodować działania niepożądane. Jednym ze skutków ubocznych heparyny, na które należy uważać, jest małopłytkowość.
Zanim zagłębimy się w skutki uboczne tego leku na choroby serca, dobrze jest najpierw dowiedzieć się, jak działa heparyna.
Jak działa heparyna na choroby serca?
Zakrzepy krwi w tętnicach prowadzących do serca mogą powodować ostre zespoły wieńcowe, takie jak niestabilna dusznica bolesna (uczucie ucisku w klatce piersiowej) lub zawał serca. Aby temu zapobiec i/lub leczyć, potrzebne są leki rozrzedzające krew (antykoagulanty), takie jak heparyna.
Heparyna zapobiega powstawaniu zakrzepów krwi poprzez aktywację antytrombiny III w celu zablokowania działania trombiny i fibryny, dwóch czynników niezbędnych do krzepnięcia krwi. Poprzez hamowanie aktywacji trombiny i fibryny heparyna hamuje proces krzepnięcia.
Jakie są skutki uboczne heparyny?
Heparyna, lek na choroby serca, ma pewne skutki uboczne, o których należy pamiętać. Niektórzy z nich są:
- Krwawienie: Heparyna rozrzedza krew, czyniąc organizm bardziej podatnym na krwawienie. Jeśli się utrzymuje, należy natychmiast odstawić dawkę heparyny i podać antidotum, siarczan protaminy.
- Może wywołać reakcje alergiczne i wstrząs anafilaktyczny
- Osteoporoza: występuje u 30% pacjentów długotrwale leczonych heparyną. Heparyna może przyspieszyć proces utraty masy kostnej.
- Zwiększenie aktywności aminotransferaz wątrobowych
- Małopłytkowość (Małopłytkowość indukowana heparyną/UDERZYĆ)
Dlaczego heparyna powoduje małopłytkowość?
Małopłytkowość jest unikalnym efektem ubocznym heparyny, leku na choroby serca. Małopłytkowość występuje z powodu braku płytek lub płytek krwi, komórek krwi, które odgrywają ważną rolę w procesie krzepnięcia krwi. Ogólnie rzecz biorąc, zmniejszenie liczby płytek krwi zwiększa ryzyko krwawienia. Dlatego częstymi objawami małopłytkowości są łatwe krwawienia z nosa i siniaki, gojące się rany i obfite krwawienia miesiączkowe.
Jednakże, gdy małopłytkowość jest specyficznie wywołana przez użycie heparyny, czyli HIT, ryzyko zakrzepicy lub zablokowania naczyń krwionośnych jest większe niż krwawienie. W rzeczywistości spadek liczby płytek w HIT rzadko sięga 20 000/ul. Wpływa na to fakt, że HIT występuje w wyniku przeciwciał organizmu przeciwko kompleksowi Heparyna-PF4.
W organizmie heparyna wiąże się z Czynnik białka swoistego dla płytek krwi 4 (PF4). Ten kompleks będzie rozpoznawany przez przeciwciała. Następnie po związaniu się z kompleksem Heparyna-PF4, przeciwciało zwiąże się z receptorami na płytkach krwi, powodując ich aktywację. Ta aktywacja płytek krwi spowoduje powstawanie zatorów w naczyniach krwionośnych. Mówiąc prościej, heparyna, która ma działać poprzez hamowanie krzepnięcia krwi, u niektórych osób działa odwrotnie: wyzwala aktywację płytek krwi, dzięki czemu krew krzepnie i zatyka naczynia krwionośne.
Jak powszechna jest małopłytkowość wywołana heparyną?
U osób, które przyjmują heparynę po raz pierwszy, HIT może wystąpić 5-14 dni po rozpoczęciu dawkowania. U pacjentów, którzy wcześniej stosowali ten lek na choroby serca, działania niepożądane heparyny mogą pojawić się wcześniej (mniej niż 5 dni po rozpoczęciu leczenia). U niektórych osób objawy HIT mogą pojawić się późno, do 3 tygodni po odstawieniu dawki.
Niektóre źródła podają, że HIT występuje częściej u pacjentów przyjmujących heparynę pooperacyjną i kobiet z chorobami serca, którym przepisano ten lek.
Czy małopłytkowość spowodowana skutkami ubocznymi heparyny jest niebezpieczna?
HIT jest niebezpiecznym stanem medycznym, jeśli nie zostanie wykryty. Według Medscape umiera 6-10% pacjentów z HIT. W tym celu musimy rozpoznać „4T” u pacjentów przyjmujących heparynę:
- Trombocytopenia (zmniejszona liczba płytek krwi)
- wyczucie czasu ze spadku liczby płytek krwi
- Zakrzepica (zablokowanie)
- Nie ma innych przyczyn małopłytkowości.
Jak lekarze diagnozują HIT?
HIT można wykryć, stwierdzając spadek liczby płytek krwi do 50% wartości płytek krwi przed terapią. Około 50% pacjentów z HIT doświadcza zablokowania naczyń krwionośnych (Małopłytkowość i zakrzepica indukowana heparyną – TRAFIA). Aby zdiagnozować zakrzepicę, można przeprowadzić badanie doppler.
Jeśli lekarz wykryje jakiekolwiek oznaki HIT, lekarz wykona następujące czynności:
- Natychmiast przerwać podawanie heparyny
- Zastąp heparynę innym antykoagulantem. W tym przypadku należy nadal stosować antykoagulację ze względu na wysokie ryzyko zablokowania w HIT i podawać do 1 miesiąca po powrocie poziomu płytek krwi do normy. Warfarynę należy podawać dopiero po powrocie poziomu płytek krwi do wartości wyjściowych.
- Nie należy przetaczać płytek ani płytek krwi.
- Ocena blokady (zakrzepicy) z Doppler lub inne kontrole.
Część literatury zaleca dodatkowe testy na HIT z Test związany z enzymem (ELISA) do wykrywania przeciwciał na kompleks heparyna-PF4; oraz test uwalniania serotoniny aby zobaczyć aktywację płytek krwi. Test związany z serotoniną dokładniejsze w wykrywaniu HIT, ale nadal trudno jest znaleźć ośrodek zdrowia, który miałby to badanie w Indonezji. Ryzyko zakrzepicy można ocenić na podstawie poziomów krążących przeciwciał.
Nie każdemu można przepisać heparynę na choroby serca
Biorąc pod uwagę wyjątkowe ryzyko wystąpienia działań niepożądanych związanych z heparyną, tego leku na choroby serca nie należy podawać pacjentom z historią alergii na heparynę, zaburzeniami/zaburzeniami krwawienia, alkoholizmem lub pacjentom po przebytej operacji mózgu, oczu i rdzenia kręgowego. .
